رئیسان و مدیران بنگاه های اطلاع رسانی نوشتاری – شنیداری و دیداری بصورت مستمر نسبت به آنچه که ممکن است بصورت سهوی یا عمدی سبب زیر پا گذاشته شدن اصول حاکم بر رسانه شود – دچار نگرانی ذهنی اند.
مدیر مسوول شاید به سختی بتواند کلمه به کلمه مطالب روزنامه اش و جدیدترین اخبار ورزشی را قبل از چاپ بخواند. این کار در رادیو که بصورت شبانه روزی برنامه دارد البته ممکن نیست چون بسیاری از برنامه ها زنده است.
تجربه نشان می دهد که این موضوع در مورد شبکه های خبری غیر ممکن است چونکه در عادی ترین مواقع دست کم نیمی از برنامه ها زنده است. بروز حوادث و تحولات با ارزش خبری بالا سبب می شود تا این زمان از دو سوم نیز بگذرد.
تلویزیون فقط وابسته به کلام نیست بلکه فریم به فریم تصاویر نیز ممکن است معیارهای تدوینی برای رسانه را دچار خدشه کند.
خط مشی رسانه ها معمولا شامل معیار های حرفه یی – اخلاقی و حکومتی است.
تدوین خط مشی صریح و روشن و ابلاغ ان به دست اندرکاران شامل دبیران – سردبیران – گویندگان و تهیه کنندگان می تواند تا حدود زیادی از بروز خطاها پیشگیری کند.
سیاست های راهبری بدون ابهام و دو پهلو گویی در اختیار همه دست اندرکاران شبکه خبری قرار داده می شود. این مساله راه را بر توجیه خطا در اینده می بندد.
در مرامنامه العالم گفته شده است که خبر زمانی روی انتن برود که خبرنگار شبکه آن را گزارش کند یا دست کم دو مبنع آن را تایید کنند.
خبر صحیح با تاخیر به مراتب بهتر از اطلاع رسانی سریع اما بی دقت است.
اعتماد مخاطب به رسانه – سرمایه اصلی یک نهاد خبری است. اعتماد قطره قطره در گذر زمان به دست می اید اما به یکباره از بین می رود.
نام کشور ها – اقیانوس ها – خلیج ها – تنگه ها و همه مناطق جغرافیایی بایستی همانگونه در سازمان ملل یا سایر نهادهای جهانی ثبت شده است- بیان شود.
نقشه هایی که استفاده می شود نیز در این چارچوب قابل بررسی است. این موضوع هم در خط مشی شبکه گنجانده شده است.
شبکه خبری مجاز نیست که نام جعلی بر خلیج فارس – قبرس – کشمیر – باسک در اروپا -صحرا در افریقا و … بگذارد. شبکه های عرب زبان فقط برای اسراییل از عبارت رژیم اشغالگر به کار می برند. البته العربیه این پیمان نانوشته را شکسته است.
جان باختگان فلسطینی در رسانه های عربی به عنوان شهید لقب می گیرند ولی العربیه وابسته به عربستان سعودی نیز در این مورد انها را کشته می نامد.
گفت وگو با مقامهای رژیم صهیونیستی نیز تا مدتی پیش یک تابو بود اما الجزیره و العربیه به ارامی اینک ان زا زیر پا گذشته اند.
استفاده از تصاویر ارشیوی بعضا ممکن است برای خبر تلویزیونی اجتناب ناپذیر باشد ولی نبایستی در هیچ مرحله یی کاری کرد که ببننده گمراه شود. حک واژه ارشیو هنگام پخش این گونه تصاویر یک قاعده است.
رعایت حریم خصوصی افراد – پخش تصاویر مغایر با ارزشهای دینی یا ملی و حفظ هویت منابع خبری هم در زمره موضوعهایی است که در مرامنامه گنجانده می شود. سردبیر یا دبیر نمی تواند این اصول اخلاقی را به دلخواه زیر پا بگذارد.
بی بی سی طبق مرامنامه اش شمار کشته شدگان در حوادث را صرفا طبق بیانهای رسمی منتشر می کند.
این رقم اغلب کمتر از براوردهای سایر بنگاههای خبری است.بی بی سی به مرامنامه اش که حدود۲۰۰ صفحه است پای بند است.
در این مرامنامه گفته آمده است که در فراورده های خبری بایستی بی طرف بود و از صفت استفاده نکرد. صفتهای تندرو – گروههای تروریستی -بحران -مقابله با جامعه جهانی و …در زمره عباراتی هستند که البته برای افرادی که با انگلیس در یک اردوگاه قرار نگیرند براحتی استفاده می شود.
گروههای خشونت طلب که شیوه بهره گیری از رسانه های تصویری را نیک فراگرفته اند هر از گاهی چند نفری را در عراق – افغانستان و … به گروگان می گیرند و در زیر پارچه نوشته یی که نام الله و پیامبر اسلام روی ان نوشته شده است با ذکر ایه یی از قران کریم گوش تا گوش سر یکی را می برند.
تصاویری این عملیات به شبکه ها ارسال می شود اما شبکه العالم این تصاویر را طبق مرامنامه مجاز نیست بصورت کامل پخش کند. خدشه دار شدن اندیشه های دینی – ترویج خشونت و چندش اور بودن برای مخاطب علت این تصمیم می باشد.
هرگز نمی توان بدون رعایت معیارهای حرفه یی و اخلاقی و هنجارهای ملی و بین المللی اقدام به گرداوری – تدوین و پخش خبر بدون مسوولیت و ازادی بی قید و شرط کرد.
شبکه های فراملیتی با انکه می کوشند تا بی طرفی و استقلال رای در انها پررنگ شود ولی هیچ رسانه یی نمی تواند پای بندی به خطوط قرمزی که سهامداران و مالکان برای ان طراحی کرده اند را انکار کند. .
بی بی سی شبکه تلویزیونی است که پای بند به منافع انگلییس است .منافع انگلیس ممکن است در بعضی مواقع با منافع دولت حزب حاکم یکی نباشد.مرامنامه رسانه نمی تواند با امد و شد دولت کارگری یا محافظه کار به تناوب تغییر کند .
الجزیره متعلق به امیر قطر است که گاهی متهم به حمایت از گروههای ضد امریکایی می شود . اصلی ترین پایگاه نظامی امریکا در منطقه خلیج فارس که امیر در اختیار پنتاگون قرار داده است با مقر اصلی الجزیره در یک منطقه قرار دارد.
امیر دولت کوچک قطر بهره گیری از قدرت رسانه را در قرن بیست و یکم بخوبی فرا گرفته است موضوعی که سران بسیاری از کشورهای بزرگ ان را نمی دانند. رایزنی برای بازگشایی دفتر الجزیره در تهران تازه ترین ماموریت رسانه یی امیر بود..
تدوین مرامنامه برای هر بنگاه خبری که بخواهد اطلاع رسانی را با سرعت – دقت و صحت انجام دهد ضرورتی انکار ناپذیر است ولی حرکت در این مسیر به تجربه و دانش نیاز دارد .
نگارش مرامنامه حرکتی پویا است که هر روز ممکن است تغییراتی در بخشهای غیر راهبردی ان ایجاد شود و به نگارش حتی واژه ها نیز کشیده می شود . واژه ها جدید بی درنگ باید بصورت رسمی به همه یاران خبری اطلاع داده شود.
ضرورت تدوین مرامنامه زمانی بیشتر احساس می شود که استفاده از واژه مقاومت برای یک گروه بمب گذار یا اطلاق عملیات تروریستی به یک گروه ملی سبب چالش برای بنگاه خبری شود.نامیدن تایوان به عنوان یک کشور می تواند چین را عصبانی کند و ….
ده ها نفر بطور مستقیم و غیر مستقیم د ر گرداوری و تدوین خبر نقش دارند . بیشتر آنها در فاصله دور از اتاق خبر قرار دارند.
بنگاه های خبری و جدیدترین اخبار ورزشی باید به شکلی سازماندهی شود تا وحدت رویه در عرضه فراورده های خبری دچار خدشه نشود
- ۹۵/۰۸/۱۲